CRITICUS:  Als de bijbel  Gods woord is, geïnspireerd is, en gedicteerd door God, hoe kan het dan dat er zoveel onjuistheden in staan op historisch,  geografisch en moreel gebied?  Volgens de bijbel  is de aarde plat, mag een man veel vrouwen hebben, kan een slang in het paradijs spreken enzovoorts. Veel verhalen zijn niet echt gebeurd, en veel wonderlijke dingen zijn  uitvindingen van de schrijvers en  van de mensen in hun cultuur. 

            De Bijbel (of ‘Heilige Schrift’) is inderdaad Gods woord. Hij  leert ons daar over zichzelf  en zijn plannen met ons, zijn kinderen. Tot aan tamelijk  recente tijden dacht men inderdaad dat alles in de bijbel letterlijk genomen moest worden. En als er iemand of iets fout was, dan was het niet de bijbel maar de moderne wetenschap. Zo gebeurde het enkele eeuwen geleden dat de kardinalen in Rome Galileï veroordeelden omdat hij. volhield dat niet de zon maar de aarde beweegt. Toen heeft de kerk  de katholieken verboden om het eigenlijke boek van de bijbel te lezen, behalve als ze theologie studeerden. Deze houding van huivering  voor de bijbel is aangebleven in de kerk tot tamelijk recente tijden.

            Gelukkig moedigt de kerk nu alle katholieken aan om de bijbel te lezen en tot gids van hun geestelijk leven te maken.  We begrijpen nu beter dat er nooit een echte tegenstelling kan zijn tussen de heilige schrift en de moderne wetenschappen, want ze komen van dezelfde God. Maar het is belangrijk om uit te vinden: Wat is Gods boodschap die Hij ons wil leren in dit of dat bijbelverhaal, bijvoorbeeld  het scheppingsverhaal? Is het  een boodschap voor  de wetenschap, hoe precies de aarde, de zon en maan, de dieren en de mens hun bestaan kregen? Nee, God laat dat aan geologie-  en geschiedenisgeleerden  over. Gods boodschap is er een van heil en verlossing. En daarom proberen we de bijbel te bestuderen met een open visie. Om Gods boodschap uit te vinden  is het goed  om te weten wat de schrijvers bedoelden, dus over ‘Literaire Vormen’ van schrijven.

            Eerst openbaarde God zijn boodschap in gesproken verhalen, overgeleverd van ouders op kinderen en kleinkinderen. Die leken veel op de verhalen van de naburige volken zoals de Egyptenaren en Babyloniërs. Langzaamaan werden ze opgeschreven. God gebruikte gewone mensen om zijn boodschap op te schrijven. In het Oude Testament waren dat bijv. Jesaja en Jeremia. In het Nieuwe Testament Lucas, Paulus enz. Zij voelden en spraken als mensen van hun tijd en omgeving.. God dicteerde zijn woorden niet in hun oren. Nee, de schrijvers wisten meestal niet eens dat ze geïnspireerd werden door God. Zij gebruikten de stijl en manier van spreken en schrijven van die plaats en tijd. Als we gevraagd werden om iets te schrijven over ‘Bemin uw naaste’,  op welke aantrekkelijke manier ook, dan zouden sommigen van ons misschien een gedicht  of een lied schrijven; anderen een legende of misschien een waar gebeurd voorval verkiezen. Al die vormen van schrijven komen voor in de bijbel. En nog andere vormen ook, zoals wetten, saga’s, profetieën, visioenen,  gebeden, stambomen, morele lessen, parabels, brieven en nog meer.

            De bijbel is niet één boek, maar een verzameling van 72 heel verschillende boeken, geschreven over een periode van meer dan duizend  jaar: van ongeveer 1000 vóór Christus tot 100 jaar na Hem; geschreven  in allerlei situaties. Het Griekse woord  voor bijbel, ‘ta biblia’  betekent ‘de boeken’. Ze stonden eerst op zichzelf, en werden in de loop van tijd gekopieerd  en ten slotte bijeengevoegd  in een bepaalde orde. Het katholieke kerkelijke gezag heeft toen na zorgvuldig beraad de ‘boeken’ gekozen die zij als ‘geïnspireerd’ beschouwde, en verworpen die zij niet als zodanig  beschouwde. Het aantal werd toen vastgesteld op 72 boeken: dat wil zeggen 45 van het Oude Testament  (de tijd vóór de komst van Christus) en 27 geschriften van het  Nieuwe Testament (de tijd van Christus en de Apostelen).  Protestanten nemen enkele boeken van het Oude Testament  niet aan en noemen ze  ‘apocriefe’ boeken. De Joodse bijbel neemt dezelfde boeken aan als de Protestantse reeks, maar in een andere volgorde.

            INSPIRATIE. Hoe beweren wij dat de heilige schrift ‘geïnspireerd’ is door God, terwijl zij zo menselijk tekort schiet? Wat is ‘inspiratie’ eigenlijk? Het betekent niet ‘gedicteerd’ door God. Het betekent: God is de voornaamste schrijver. Hij inspireert de schrijvers; dat wil zeggen: Hij gebruikt mensen en werkt in hen, terwijl zij hun eigen macht en vermogens blijven behouden. Dus alles is door hen gezegd, en alles is ook door God gezegd. Daarom leren deze boeken zonder fout die waarheid  die God geschreven wilde hebben vanwege ons heil. (Vgl. Vaticaans Concilie, Goddelijke openbaring, Hoofdstuk 3… Lezing zeer aan te bevelen).

            Moeilijkheden blijven er genoeg; bijvoorbeeld sommige plaatsen in de boeken van het Oude Testament  schijnen het doden van mannen,  vrouwen en kinderen in tijden van oorlog goed te keuren. Maar we moeten geen stukje in de bijbel op zichzelf beschouwen, maar de bijbel in zijn geheel. Dan zie je dat in een later stadium de bijbel ons leert om het niet te doen, maar zelfs onze vijand te beminnen. Er was dus een geleidelijke ontwikkeling van onvolledige naar meer perfecte kennis, die vooral te vinden is in het Evangelie. Aldus wordt de geschiedenis vanaf onze  Eerste Ouders een  Heilsgeschiedenis.

            Criticus  zegt dat veel verhalen in de bijbel niet ‘echt gebeurd’ zijn Dat is waar; vooral wat betreft het Oude  of Eerste Testament. Sommige verhalen zijn  ‘Midrasj’. D.w.z. vrome verhalen met een diepere betekenis of moraal maar niet historisch of letterlijk te verstaan. Maar dit slaat niet op alle wonderlijke verhalen, zoals sommige bijbel geleerden zouden willen. Een goed katholiek Bijbel Commentaar kan een hulp zijn. Lees ook het artikel, Het Nieuwe Testament.

            Het Oude Testament wijst naar het Nieuwe Testament als naar zijn vervulling. Christus is die vervulling, het middelpunt van de Schrift en van de wereldgeschiedenis. ‘Beide Testamenten zien naar Christus: het Oude als verwachting, het Nieuwe als vervulling, beide als naar hun middelpunt.’ (Pascal)  

            Maar onthoud: de bijbel is niet zomaar geschiedenis van vroegere tijden: de gebeurtenissen en verhalen zijn ook bedoeld voor onze tijd. God openbaart Zichzelf  nu, en straalt het licht van zijn woord op ons leven en op de gebeurtenissen rondom ons en in de wereld. Lees de H. Schrift dus met een open en ontvankelijk hart, ja, met geloof. Alleen dan kun je verwachten dat God spreekt tot je hart. Begin dus met gebed. Lees dan langzaam en aandachtig een stukje, bij voorkeur van het Nieuwe Testament. Bedenk dan de vragen: Wat betekent dit verhaal? En wat betekent het voor mij persoonlijk?  Lees bijvoorbeeld: 2 Tim 3,15-16. (Deze afkortingen betekenen: Tweede brief van de heilige Paulus aan Timoteüs, hoofdstuk 3, verzen 15 en 16.)

‘           GHEBET

Godt der ghiften !                            Leert ons singhen              

Door uw Schriften                           Nutte dinghen,

Dempt de driften                              Leert volbrenghen

Van ons bloet !                                 Uwen sin:

Laet uw pennen                               En door desen

Ons ghewennen                              Boeck te lesen

U te kennen,                                    Eeuwigh wesen

Hooghste Goet !                              In uw sin.              (Judocus van der Cruysen)

  • Meest recente aanpassing(en): maandag 01 april 2030, 19:08:51.