CRITICUS: Het idee van ‘Hell’ brengt ons terug naar de tijd van donderpreken: Elke zondaar die zich niet op tijd bekeerde zou belanden in vuurzee voor eeuwig. Maar hoe kan God die zo barmhartig is zoiets doen? Veel mensen vinden het idee van hel belachelijk. Ik vind het op zijn minst twijfelachtig. Waarom zou ik me dan bang laten maken? De ergste ‘hel’ maakt de mens voor zichzelf hier op aarde: mensen die elkaars leven kapot maken.
Alleen met God onze Vader verenigd kunnen we het eeuwige bruiloftsfeest van de hemel vieren, als we er vrij voor kiezen Hem te beminnen. Maar hoe kunnen we God beminnen als we ernstig tegen Hem, tegen onze naaste of tegen onszelf zondigen ! “De mens zonder liefde is nog in het gebied van de dood. Ieder die zijn broeder haat is een moordenaar, en gij weet dat geen moordenaar eeuwig leven in zich heeft.” (1 Johannes 3,14-15) Als wij zwaar zondigen tegen God die liefde is, en tot de dood toe ons niet willen bekeren en Gods barmhartige liefde niet willen aanvaarden, dan zullen we uit eigen vrije keuze voor altijd van Hem gescheiden blijven: gescheiden van Hem de enige die ons eeuwig gelukkig kan maken. Hiertoe is hij immers geschapen en hiernaar streeft hij. Dat is de voornaamste straf van de hel: zichzelf definitief uitsluiten van de gemeenschap met God en met elkaar. “Bekeert u nu er nog tijd is”, zegt Gods woord menigmaal.
Niemand komt door onwetendheid in de hel, of per ongeluk en tegen zijn wil. En niemand wordt door God voorbestemd om naar de hel te gaan: hij of zij keert zich vrijwillig af van God en volhardt daarin tot in de dood. Is God dan onbarmhartig als mensen uit eigen keuze in de hel komen? Nee: Hij zou niet barmhartig zijn als Hij ze tegen hun wil dwong om in de hemel binnen te gaan. Het is niet zo zeer God die straft: het zijn de zondaars zelf die het kiezen. De poorten der hel zijn alleen op slot aan de binnenkant.
De heilige Schrift, de meerderheid van de Kerkvaders en de bestendige leer van de Concilies leren ons gezaghebbend dat de hel bestaat en eeuwig is. Maar wat weten we van de hel af? De Bijbel gebruikt harde taal: eeuwig vuur, tandengeknars. En door de eeuwen heen zijn er allerlei foltering aan toegevoegd. Heeft Criticus dan toch gelijk dat de barmhartige God niet zoiets kan doen?
De beschrijving van de hel met zijn vuur en foltering zal gerust wel overdreven zijn. Maar de werkelijkheid van de hel – gescheiden van God de bron van alle geluk, en dat voor alle eeuwen der eeuwen – is zo vreselijk dat we het alleen maar met overdreven taal kunnen benaderen, zoals met het woord ‘vuur’.
Wel mogen we de vraag stellen: Wie maakt bij zijn dood een 100% vrije keuze dat hij voorgoed van God gescheiden wil zijn? En wie heeft op het moment van de dood een 100% volle kennis van die keuze? Ik geloof dat voor de meeste mensen die kennis en die vrije keuze maar gedeeltelijk zijn. De opvoeding, de cultuur, ingeburgerde gewoonten, dementie, ja van alles kan een rol spelen om die kennis en die vrije keuze te verminderen en gebrekkig te maken. Dit alles weet God de rechtvaardige Rechter heel goed; en ik vertrouw dat Hij die kennis en vrijheid zal verbeteren. Het tijdloze eeuwigheids moment van de dood kan dan de gelegenheid bieden om met volle kennis en totaal vrije wil te kiezen: vóór of tegen God, de hemel of de hel.
“God wil dat alle mensen gered worden” (1 Timoteüs 2,4) en in zijn barmhartigheid heeft Hij er alles voor over om daarbij te helpen, zelfs zijn eigen Zoon Jezus. Die heeft er zijn leven en zijn bloed voor over gehad om onze zonden te vergeven, zo gauw we met berouw er om vragen. Hij heeft de poort van het eeuwig Leven voor ons geopend. Het is aan ons om die niet mis te lopen.
